عقد و انجام امور پیمانکاری و حق العمل کاری

تجربه نشان داده است که به منظور موفقیت در اجرای هر پروژه ای توانایی پیمانکار پروژه حرف اول را می زند. بنابراین قبل از آغاز هر پروژه لازم است بدانیم پیمانکاری چیست و انواع قراردادهای پیمانکاری و روش های اجرای آن ها چگونه است.

پیمانکار جزء جدانشدنی پروژه های مختلف ساختمانی، نفت، گاز و… است.
پیمانکار شخصی حقیقی یا حقوقی است که مسئول اجرای موضوع پیمان بر اساس اسناد و مدارک و مطابق با زمان، هزینه و کیفیت مشخص می باشد.

گاهی پیمانکاران انجام بخشی از عملیات موضوع پیمان را به شخصی حقیقی یا حقوقی که در انجام کارهای اجرایی تخصص دارد می سپارند که به آن ها پیمانکاران جزء میگویند.

قرارداد پیمانکاری قراردادی است که مطابق آن کارفرما انجام عملی را با شرایط معین، در برابر مبلغی معین و در مدت زمانی مشخص به پیمانکار واگذار می کند.

انتخاب نوع قرارداد مناسب برای انجام پروژه ها می تواند هزینه های پروژه را به طور متوسط تا ۵ درصد و مدت زمان اجرای پروژه را در حدود ۳۳ درصد کاهش دهد.

انواع قراردادهای پیمانکاری عبارت اند از :

۱ ) تک عاملی یا امانی :

در این روش کارفرما خود عوامل اجرایی شامل نیروی انسانی، ماشین آلات، تجهیزات و مصالح را تدارک دیده و مدیریت اجرایی پروژه را بر عهده می گیرد.

این روش اغلب در پروژه های کوچک که ابعاد گسترده ای ندارند، مورد استفاده قرار می گیرد.در این روش انجام هر 3 فاز اصلی پروژه یعنی مهندسی، تأمین و تدارکات و اجرا بر عهده کارفرما است.از آن جا که کارفرما خود انجام دهنده کار می باشد عدم وجود انگیزه در پرسنل اجرایی کارفرما از جمله عوامل نامطلوب در قراردادهای تک عاملی است.

همچنین به دلیل عدم وجود ارکان اجرایی دیگر نظیر مشاور، مدیر پیمان، پیمانکار و… در این روش، فشردگی در تمامی فعالیت ها مشاهده می شود که مدیریت مناسب کارفرما را طلب می کند.عدم وجود مهندسان حرفه ای باتجربه و یا عدم وجود تجهیزات و ماشین آلات مورد نیاز، سبب تأخیر در انجام این پروژه ها می شود.

همچنین عدم وجود مدیریت قوی در مراحل اجرای کار و عدم ایجاد هماهنگی مناسب میان نیروی انسانی و تجهیزات سبب طولانی تر شدن روند اجرای پروژه می گردد.

 

۲ ) دو عاملی :

در این روش کارفرما با قرار دادن مسئولیت کلیه فعالیت های مربوط به طراحی، خرید تجهیزات، اجرا، نصب و راه اندازی بر عهده یک پیمانکار، ریسک خود را کم می کند ومسئولیت سنگین مدیریت و اجرای پروژه ها را بر عهده پیمانکار می گذارد.

سرعت انجام کار در قراردادهای دو عاملی بالاست.از آن جا که پیمانکار وظیفه طراحی و مهندسی پروژه را بر عهده دارد، قادر است تا با به پایان رسیدن طراحی برخی از فعالیت ها فاز اجرایی آن ها را آغاز کند.البته انجام طراحی توسط پیمانکار ممکن است تناقضاتی میان برخی طراحی های پیمانکار و کارفرما ایجاد کند.

با توجه به این که در این نوع قرارداد پیمانکار انجام دهنده فعالیت های طراحی و اجرایی است،عدم انتقال دانش فنی از پیمانکار به کارفرما در این روش سبب می گردد تا کارفرما در مواردی مشابه قادر به استفاده از مستندات و تجربیات فنی نباشد.

 

۳ ) سه عاملی :

رایج ترین روش قراردادهای پیمانکاری روش سه عاملی است که با نام های روش پیمانی و یا روش متعارف هم از آن یاد می شود.در این روش علاوه بر دو عامل کارفرما و پیمانکار، عامل سومی به نام مشاور نیز به عوامل قراردادی اضافه می شود.کارفرما در این روش مشاوری را به عنوان انجام دهنده تمامی مراحل طراحی در نظر می گیرد و اجرای کار را به پیمانکار می سپارد.

از معایب این روش تفاوت ها در نگرش طراح و مجری، یعنی مشاور و پیمانکار است.همچنین اصلاح و بازنگری طراحی حین اجرا در این روش بسیار زمان بر است.

۴ ) چهار عاملی یا مدیریت اجرا :

در روش چهار عاملی یا پیمان مدیریت که نوعی از سیستم متعارف سه عاملی است ، کارفرما سازمان خارجی دیگری را برای مدیریت پروژه به کار می گیرد.
وظیفه این نهاد مدیریت و کنترل پروژه و هماهنگی بین طرح و اجرا است.

استفاده از این نهاد سبب کاهش مسئولیت و ریسک کارفرما می گردد.
روش پیمانکاری مدیریت ازجمله روش هایی است که اغلب در طرح های بزرگ مورد استفاده قرار می گیرد.این روش در حقیقت برای کمک به کارفرما در رفع نواقص و محدودیت های روش سه عاملی ایجاد گردیده است.می توان روش چهار عاملی را به عنوان جدیدترین روش قراردادهای پیمانکاران برشمرد.

۵ ) طراحی، تدارکات و اجرا :

از روش طراحی، تدارکات و اجرا به عنوان روش کلید در دست نیز یاد می شود.
در این روش قراردادی پیمانکار مسئول طراحی، تدارکات و اجرا می گردد و ریسک کارفرما کاهش می یابد زیرا با انتقال تمامی فعالیت های طرح به پیمانکار، کارفرما از این مسئولیت ها مبری می شود.

اغلب پروژه های زیربنایی و صنعتی در کشورهای توسعه یافته به این روش اجرا می شوند.
اما از معایب این نوع قرارداد میتوان به موارد زیر اشاره کرد که
۱) در صورت تغییرات طراحی توسط پیمانکارکیفیت بصورت محسوسی کاهش پیدا میکند.
۲)پیمانکار برای حفظ سود خود خدمات کمتری را ارائه میدهد.

,,
شرکت راهسازان گنجاب با بیش از دو دهه فعالیت مستمر در زمینه انواع پروژه های عمرانی و دارا بودن رزومه ایی ارزنده در همکاری با کارفرمایان دولتی و خصوصی اماده عقد انواع قرارداد از جمله انجام امور پیمانکاری و حق العمل کاری با کارفرمایان و مشتریان گرامی میباشد.
گنجاب